Wanneer we spreken over gedragsproblemen bij kinderen kun je er onnoemelijk veel definities voor bedenken. Iedereen heeft hier wel een andere mening over. Dat wat de één beschouwd als een gedragsprobleem, bestempelt een ander als normaal en vindt het horen bij het opgroeien
In feite hangt het ervan af wat de situatie is en met wie het kind te maken heeft. Want om dan maar kort door de bocht te zijn, het komt er op neer dat het kind iets doet wat jij als volwassene niet oké vindt.
Rode kaart
Eén van de meest gestelde vragen binnen mijn praktijk is vanuit de ouder, die zich vaak afvraagt wat die verkeerd doet en wanneer ik dan uitleg dat ik niet praat in termen als “verkeerd doen” volgt als snel de vraag: “Ja maar aan wie ligt het dan?”
Waarom moet het aan één iemand liggen? Waarom is de behoefte er altijd van de mens om te zoeken naar wie degene is die de problemen veroorzaakt? Dit zie je terug in vriendschappen, problemen met familieleden, relaties, in het werk en ga zo maar door. Er is meestal wel iemand die met de rode kaart wil zwaaien om de ander zo snel mogelijk het veld uit te kunnen sturen.
School
Met kinderen zie je dit ook heel duidelijk terug komen in de relatie leerkracht en leerling. De rapport gesprekken zitten hier vol van. Het kind doet het niet goed genoeg, let niet op, is te druk, is brutaal, is ongehoorzaam enz.
Ik heb zelfs meegemaakt in mijn praktijk dat er een leerkracht was die de eerste les al begon met aangeven, in de klas waar iedereen bij was, dat het kind toch wel kansloos was. Het had het jaar ervoor niet veel gedaan, dus hij verwachtte nog minder dit jaar! Dit liet hij ook merken bij elke les. Het kind kreeg ook geen enkele (positieve) aandacht meer. Een hele bijzondere wijze van een kind motiveren. Voor dit kind was het dus ook automatisch een vrijbriefje om niks meer te doen, zij was toch kansloos, dus dan maar die kant laten zien!
Zij heeft dit ook zeker gedaan, met alle problemen van dien. Hoe anders had het misschien kunnen zijn wanneer leerkracht dit kind apart zou hebben genomen en zou hebben aangegeven dat hij zijn best zou doen om er dit jaar een succes van te maken en dat waar nodig, de leerling bij hem terecht kon met vragen.
Wijs ik hier dus toch met mijn vingertje naar de leerkracht? Nee, ik vind het natuurlijk absoluut niet kunnen wat die leerkracht heeft gedaan maar wat ik hiermee wil aangegeven is dat alle partijen een stukje verantwoordelijkheid dragen in situatie. De leerling had ook andere keuzes kunnen maken, verschil tussen fout en goed kon zij echt wel heel goed onderscheiden en zij maakte de keus om datgene te doen wat verre van goed was.
Bespreken met haar ouders was een eventuele optie geweest of misschien bespreken met de leerkrachten waar ze wel een leuk contact mee had, want die waren er ook. In deze situatie waren er twee partijen die naar elkaar wezen en dus beiden geen stap verder kwamen, problemen bleven niet alleen bestaan maar verergerden enorm.
Brein
Mijn inziens vindt je niet de oplossing door de schuldvraag bij één iemand neer te leggen. Het is niet één persoon die het allemaal verkeerd doet of anders moet doen. Het is een samenwerking met elkaar die vooral moet bestaan uit het oprecht zijn naar elkaar. Je hoeft als volwassene niet altijd te begrijpen waarom een kind iets doet dat in jou ogen gewoon niet hoort of mag. Het brein van een kind is ook in de groei, net als de rest, en de ontwikkeling is nog niet zoals ons brein als volwassene. Dus hoe graag je het soms wilt begrijpen, soms lukt dat gewoonweg niet.
Sta open voor waar een oplossing zou kunnen liggen, wat je er samen aan zou kunnen gaan doen om de problemen te keren en uiteindelijk op te lossen. De resultaten zijn voor mij dan ook steeds opnieuw zichtbaar. Ouders zie ik eigenlijk vrij snel ontspannen en het schuldgevoel, die niets dient en alleen maar in de weg heeft gezeten, langzaamaan verdwijnen. En bij het kind zie je de opluchting komen dat ze toch niet zo slecht zijn als dat ze zijn gaan geloven.
Het doel moet ten alle tijden zijn de problemen oplossen in plaats van te gaan zoeken naar wie de schuldige is in de situatie. Hiermee creëer je ruimte waardoor er veel meer gericht gewerkt kan gaan worden aan een oplossing want dat is het uiteindelijke doel.